Yamanlar Dağı'nda gizli hazine…

Cevat Durak’ın kulakları çınlasın… Eğer bir dönem daha Karşıyaka Belediye Başkanlığı yapmış olsa şimdi Yamanlar’daki tesisler için bambaşka yazılar yazacaktık!
2011 yılında Yamanlar Dağındaki şu anda da aktif olan Gençlik Merkezi’ni (eski Nato üssünün bulunduğu alan) harika bir tesis olarak hizmete sunan Cevat Durak’ın kente kazandıracağı hizmet alanları için dur durak bilmiyordu. Yeni hedefi Gençlik Merkezi’nin yaklaşık 2,5 kilometre altında bulunan temiz havası ve yemyeşil bitki örtüsüyle doğa harikası Yamanlar Dağı'nın “nazar boncuğu” olacak alanı turizme kazandırmayı hedefledi ama başkanlık dönemi yetmedi…
Neresi mi burası?
Yamanlar Dağı’ndaki Verem Savaş Derneği’nin 1923 ve takip eden yıllarında kurulup, 2000 yılına kadar Verem Savaş Sanatoryumu olarak kullanıp, bu hastalığın son bulması ve tesislerin işlerliğini yitirmesi sonucu 2002 yılında Orman Bakanlığına devrettiği tesisler ve alanı…
Cevat Durak’ın projesinde burası adeta spor ve turizm cenneti olacaktı. Kamp, eğitim, sosyal tesisler, otel gençliğe, spora ve turizme açılacak, hizmet verecekti. Orası bir bakıma “Sağlıklı Yaşam Köyü”ne dönüşecekti. Projelendirmesine ve alanı belediyeye kazandırmasına karşın belediye başkanlığını 3. Döneme taşıyamadığı için gerçekleştiremedi…
O dönem Karşıyaka Belediyesi’nin basın danışmanı, Hürriyet Gazetesi’nde de birlikte çalıştığımız sevgili Sedat Sözer (rahmetli) ile dolaşıp, geniş kapsamlı haberi Karşıyaka Haber Gazetesi’nin manşetinden vermiştik. O günlerde büyük ilgi uyandırdı, ardından bölgesel, ulusal gazeteler haberler yapmaya başladı…
Sevgili Sedat kardeşim nurlar içinde uyusun… Karşıyaka’ya çok emeği geçti.
Rahmetlinin hazırladığı dosyayı incelerken Karşıyaka Haber Gazetesi Haber Koordinatörü, eski futbol hakemi ve gözlemci Ömer Soysal “Burası Milli Takımlara harika bir kamp yeri olur. Bunu Haluk Ulusoy (O dönem TFF Başkanı) ve Fatih Terim (Milli Takım Teknik Direktörü) sunalım önerisinde bulundu. Konuyu belediye başkanı Cevat Durak’a açtık ve hemen de 2 isim ile temasa geçerek B. Efes Oteli’nde bir toplantı gerçekleştirerek dosyayı sunduk. Alanın ortamı, üstelik futbol sahası yapılacak elverişli yerin olması, çevre yolu ve otoban yakınlığı, Havaalanına direkt yolun bulunması, Atatürk Stadı’nda maçların yapılması “Kamp Merkezi Dosyası” ilgi çekmişti…
Çalışmalar başladı ama Haluk Ulusoy TFF başkanlığını, Cevat Durak da Karşıyaka Belediye Başkanlığını bırakınca, proje de gelen yöneticilerin sıcak bakmaması tozlanması üzerine rafta kaldırıldı! 
Karşıyaka Belediyesi’nin iade ettiği, daha sonra çıkan ihaleyi kazanan bir grup Karşıyakalı işadamının da tesisleşmeyi gerçekleştiremediği eski Verem Savaş Sanatoryumu’ndan, ama önce, Yamanlar Dağı’ndan söz edelim.
Yamanlar Dağı, İzmir ve İzmir Körfezi'nin kuzeydoğu kesimine hâkim, büyük kısmı Karşıyaka ilçesi sınırları içinde yer alan 1,076 metre yüksekliğinde dağ kütlesi. Yamanlar Dağı büyük ölçü de volkanik kayalardan oluşur. Doğusunda yer alan Spil Dağı'ndan yüksekliği 700 m. olan Sabuncubeli geçidi ile ayrılır. Batısında İzmir Körfezi'ne hâkimdir. Yamanlar Dağı'nın zirvesine yakın bir düzlük alanda Karagöl krater gölü yer almakta olup, göl mitolojide Tantalos ve efsanesi ile ilişkilendirilir ve bazı arkeolojik bulgular bu ilişkiyi doğrular. Bu nedenle de tarihsel bir içerik kazandırır şekildedir. Dağın eteklerinde yer alan Yamanlar köyü de dağ ile aynı adı taşımaktadır.
Eski Verem Savaş Sanatoryumuna gelince.
1923 yılında I. İktisat Kongresi için İzmir'e gelen Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün talimatıyla Dr. Behçet Uz tarafından kurulan “Veremle Mücadele Cemiyet-i Hayriyesi”, İzmir'de verem konusundaki çalışmaları yürüttü. Bu dernek tarafından Karşıyaka Yamanlar Dağı’nda kurulan sağlık kampı, devlet ormanı sınırları içerisinde, deniz seviyesinden 732 metre yükseklikte, 42 hektarlık bir alanda yer aldı. 2000 yılına kadar İzmir Verem Savaş Derneği tarafından kullanılan alan, 2002 yılında İl Bölge Orman Müdürlüğü’ne, 2011 yılında da Karşıyaka Belediyesi’ne devredildi.
İlk olarak 10 Haziran 1932 yılında Orman Bakanlığı tarafından bir kamp açılan alanın 1944 yılında kullanım hakkı Bakanlar Kurulu kararıyla Verem Savaş Derneği’ne verildi. Yaklaşık 129.960 m² olan alanda kalıcı kamp yapıları yapılmaya başladı. 1950’li yıllarda burada yemek salonu, gazino, yüzme havuzu, voleybol sahası, tenis kortu gibi tesisler bulunmakta, çeşitli büyüklükteki evler kiraya verilmekte, 80 de çadır da yer almaktaydı.
Bu dönemde Sağlık Bakanlığı’nın kararıyla yapılan sanatoryum, 1960’larda verem hastalığının büyük ölçüde tedavi edilebilir olması sebebiyle Kızılay’a devredilerek otel olarak işletilmeye başlandı. Böylelikle de Yamanlar Kampı’nın dinlenme mekânı olma özelliği de ön plana çıktı.
1945-1950’li yıllarda kampın sadece sağlık sorunları olanlar tarafından değil, işine ara vererek dinlenmek isteyen veya gündüz işine giderek akşamı sakin ve sağlıklı bir ortamda geçirmek isteyen kişiler tarafından da kullanıldı da görüldü.
1980’li yıllarda bu yapıların tümü kamp personeli tarafından kullanıldı. Kampın su ihtiyacı Yamanlar Dağı zirvesindeki kaynaklardan getirilmiş, elektriği de iki jeneratörle temin edildi. Kamptaki tüm taş yapıların biçimlenmesinde, yapıldığı dönemde İsviçre’ye giden dernek yöneticilerinin oradaki mimariye ilişkin gözlemlerinin etkisi olduğu belirtilmekte. Tüm yapıların iç mekân zeminlerinde, yapıldığı dönemin karakteristik unsurlarından olan farklı desenlerde karo simanlar dikkat çekmekte olan yapı kompleksi içinde bulunduğu doğal ortamla nitelikli bir bütün oluşturmakta tarihî, toplumsal, mimari ve benzeri açılardan korumaya değer nitelikler barındırmaktaydı. Yapının Orman Bölge Müdürlüğü’ne teslim edilmesi sırasında tüm orijinal mobilyaları, dernek tarafından Göğüs Hastalıkları Hastanesi’ne bağışlandı.
Bu dönemde Karşıyaka basketbol takımın burada kamp yaptığını hatırlıyor ve habere gittiğimi, bir gece de kaldığımız halen anılarımız arasında saklı…
Verem Savaş Derneği tarafından 1940’lı yıllarda kurulan Sağlık Kampı, zayıf kişilerin sağlığının güçlendirilmesi için kullanılmış, yaz aylarında kentten uzaklaşmak isteyen ailelerin de uğrak yeri olmuştu. Fakat zaman içinde kıyı turizminin önem kazanması sebebiyle bu alan yavaş yavaş popülerliğini kaybetti, zaman içinde de yapılar yenilenmeyince halkın rağbetini tamamen kaybetmeye başladı.
Yamanlar dağında bulunan yaklaşık 42 hektarlık bu alanı bir dönem yoğun olarak kullanılan sanatoryum yapıları, tedavi yöntemlerinin değişmesiyle de terk edildi. Döneminin izlerini taşıyan, ayrıca anı değeri de bulunan yapı grubuna sahip çıkılmayınca da bugün harabe haline geldi.
Yazık, hem de çok yazık!
Karşıyaka Belediyesinin alanın “Gençlik ve Spor Merkezi” işleviyle kente kazandırılması için çalışmalara başlaması o günlerde kamuoyunda büyük heyecan yaratmıştı. Zaman içinde alan farklı yönleriyle de ele alındı, bu bölgedeki metruk yapıların yeniden işlevlendirilmesinde eski sağlık fonksiyonunun yadsınmaması, yeraltında arkeolojik değer taşıyan alanların ve mağaraların araştırılması, yerüstünde yenilenebilir enerji kaynağı olarak güneş tarlası ve rüzgâr türbini gibi sistemlerin kurulması olasılıkları tartışıldı.
Ne yazık ki gerçekleşmedi…
Son dönemlerde tesis adeta kaderine terk edildi… Bazı kesimlerin çeşitli amaçlar doğrultusunda kullandığı orada yapılan tespitlerden öğrenildi.
Bir doğa harikası olan Yamanlar Dağının yamacındaki alana Gençlik Spor Bakanlığının sahip çıkarak burayı spora, turizme, gençliğe kazandırılmasını, “Gençlik ve kamp eğitim merkezi” yapılmasını önermek o kadar basit ki…
Ama yapmak!
İşte burada topu Gençlik ve Spor eski bakanı, İzmir milletvekili Mehmet Muharrem Kasapoğlu’na atıyorum… Onun harekete geçmesini, istek ve gayretleriyle bu yerin Türk Sporuna, gençliğe kazandırılacağına da emin olduğumun altını çizerek yazıyorum.
Tuttuğunu koparan bir siyasetçi yapısı, spora ilgisi, gençliğe olan sevgisi ile Kasapoğlu eğer buraya el atar veya atılmasını sağlarsa Yamanlar’ın Uluslararası bir kamp eğitim merkezi haline geleceğine de eminim.
Elbette Gençlik ve Spor Bakanı Osman Aşkın Bak’ın da konuya ilgi göstereceğine inancım sonsuz… 
Bakalım, gelecek günler ne gösterecek, Yamanlar Dağındaki “Gizli Hazine”yi kim yeniden yer gün yüzüne çıkaracak!