Okula Başlamaya Ne Kadar Hazırız?

Peki, 24 Eylül’de ilk kez okula başlayacak ya da yeni bir eğitim kademesine geçiş yapacak öğrenciler ve veliler ne kadar hazırlıklı?

Yeni bir fiziksel çevre, yeni kurallar ve sorumluluklar, yeni ve farklı arkadaşlar, öğretmenler, yeni bir sosyal çevreye girecek olan çocuklar okula başlamak için hazırlar mı? Adaptasyon zorluğu çeken öğrenciler ve velileri neler yapmalı? Mektebim Koleji Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölüm Başkanı Serpil Yılmaz, yaşanacak tüm olumsuzlukların önceden çözülmesi, çocukların fiziksel ve ruhsal olarak okula en iyi şekilde başlayabilmeleri için yapılması gerekenleri anlattı.

“Okul öncesi eğitim almamış çocuklar, ilkokula başlarken zorlanıyor”

Okul öncesi eğitim almayan ve aileden ilk defa ayrılarak yeni bir sosyal çevreye girecek olan çocuklarda adaptasyon sorunlarının çok daha fazla görüldüğünü belirten Yılmaz, “Özellikle okul öncesi eğitim almayan öğrencilerde okul öncesi eğitim almış öğrencilere göre ilkokula başlama süreci daha ağır geçmektedir. Çünkü aile gibi küçük bir topluluktan belki de ilk defa kendini ifade etmesinin isteneceği bir ortama başlayacak olan çocuklar, bazı zorluklarla karşılaşıyor. Okul öncesi eğitim almasına rağmen de bunu yaşayan çocuklarımız mutlaka oluyor. Ancak diğerine göre bu oran çok düşüktür. Çocuklar özellikle aileden ayrılma, kendini ifade etme ve iletişim konularında bu dönemde sıkıntılar yaşamaktadır” dedi.

Ne yapmalı?

Öncelikle velilerin bu dönemde sakın olmalarını Tavsiye eden Serpil Yılmaz, “Velilerimiz, paniğe kapılmadan neler olduğunu doğru gözlemlemeye çalışsınlar. Okula uyum aşamasında çocukta meydana gelen değişiklikler, doğru müdahaleler yapıldığında kalıcı olmaz. Okuldan döndüğünde okul hakkında sorular sorarak, belki de henüz net olmayan düşüncelerini ifade etmesini isteyerek sıkıntı yaşamasına neden olmasınlar” dedi.

Hayal kırıklığınız ile baş etmeye çalışın

Yılmaz, “verdiği tepkiler yüzünden çocukları suçlamamak gerekiyor ve diğer çocuklarla karşılaştırmamak. Çünkü her çocuğun değişimi algılaması ve verdiği tepkilerin sıralaması kendine özeldir. Her çocuk sorun yaşayabilir ancak zamanı ve yeri farklı olabilir.

Velilerin Gözünden Okula Başlama ve Uyum Sürecine Bakarsak…

Çocuğum okulda sıkılacak mı?

Uyum aşamasında yeni bir ortama girdiği ve yapacaklarıyla ilgili net bir fikri olmadığı için sıkılabilir ya da sizin onu okula getirmekten vazgeçmeniz için sıkıldığından bahsedebilir. Ancak uyum sağladıktan sonra bu durum azalacaktır.

Çocuğum gerekenleri başarabilecek mi?

Başarılı olma ve potansiyelini keşfetme konusunda sizin vereceğiniz destek çok önemli.

Öğretmeni çocuğumu sevip ilgilenecek mi?

Öğretmeni çocuğunuzun göstereceği gelişim aşamalarında her zaman sizin ve çocuğunuzun rehberi olacaktır.

Çocuğum tuvaletini yapabilecek mi? Merdivenlerden düşecek mi? Mikrop kapacak mı?

Çocuğunuzun öz bakım becerileri ya da sağlığıyla ilgili önemli gördüğünüz noktaları öğretmeniyle ve rehberlik birimi ile paylaşmanızda fayda var. Bu konuda gerekli düzenleme ve takip yapılacaktır. Eğer özel bir durum yoksa endişelenmenize gerek yok.

Çocuğum eşyalarını koruyabilecek mi?

Öğrencinin eşyalarını koruması ve malzemelerini uygun bir şekilde kullanması sosyal becerileri arasında değerlendirilir. Okul ortamı, bu becerilerinin gelişmesini sağlayacaktır.

Çocuğum okulunu, öğretmenini sevebilecek mi?

Bu konuda siz kaygılı değilseniz çocuğunuz da üzerinde düşünmeyecek ve yaşayacağı yeni deneyimlere odaklanacaktır.

Öğretmeni çocuğumu sevip ilgilenecek mi?

Öğretmeni çocuğunuzun göstereceği gelişim aşamalarında her zaman sizin ve çocuğunuzun rehberi olacaktır.

Çocuğum tuvaletini yapabilecek mi? Merdivenlerden düşecek mi? Mikrop kapacak mı?

Çocuğunuzun öz bakım becerileri ya da sağlığıyla ilgili önemli gördüğünüz noktaları öğretmeniyle ve rehberlik birimi ile paylaşmanızda fayda var. Bu konuda gerekli düzenleme ve takip yapılacaktır. Eğer özel bir durum yoksa endişelenmenize gerek yok.

Çocuğum arkadaş bulabilecek mi?

Aslında zaten bir grubun içinde olacağı ve yıl içerisinde öğrencilerin ortak olarak yapacağı etkinlikler olacağı için yalnız kalması pek mümkün görünmüyor.

Ama yine de çocuğunuzu etrafındakilerle iletişim kurma biçimleriyle ilgili olarak arkadaşlarıyla karşılaştırmamak en doğru yoldur.

Çocuğuma diğer çocuklar iyi davranacak mı?

Bu konuda sizin sorumlu olacağınız nokta, arkadaş tercihlerinde çocuğunuza rehberlik yapabiliyor olmanız. Siz doğru rehberliği yaptığınızda çocuğunuz bu dengeyi oturtma konusunda başarı gösterecektir.

Çocuklarımızın uyum sürecinde yanında olmalı ve ne yapmaları gerektiğini onlara anlatmalıyız…

Okulda ne yapmalıyım, ne yapmamalıyım? 

Okulda yapılacaklarla ilgili öğrenciye özel olarak hazırlanmış programlar olacağı ve merak ettikçe öğretmenine sorular sorabileceği bilgisini verebilirsiniz.

İstediğim şeyleri yapabilecek miyim?

Serbest zaman ve teneffüs gibi öğrencilerin istediklerini yapacakları zamanlar ayrıldığı bilgisi verilmeli.

Öğretmen bana kötü davranır mı?

Bu tür bir kaygının oluşmaması için genel olarak öğretmen kavramını kızgın, öfkeli ve her dediğinin mutlaka yapılması gerekli bir rol olarak tanıtılmaması yeterli olacaktır.

Benim yokluğumda anne ve babam evde/işte ne yapıyor?

Akşam eve geldiğinde gün içerisinde neler yaptığınızla ilgili sohbet etmek ve eğer ekstra durumlar varsa ( evdeki kardeş, annenin işe yeni başlıyor olması gibi ) bilgilendirme yapmak faydalı olacaktır. Ve çocuğunuzun kendisini güvende hissetmesi için mutlaka okuldan alma zamanınızla ilgili bilgilendirme yapmış olmalı ve dediğiniz saatte almalısınız.

Okuldaki çocuklar bana zarar verir mi?

“Eğer bir arkadaşın seni rahatsız edecek olursa öğretmenine durumu bildirip yardım isteyebilirsin” şeklinde bir bilgilendirme yeterli olacaktır.

Bu kalabalıkta ne yapacağım?

Çocuklar çoğunlukla tanımadıkları kalabalıklar hakkında endişe duyar. Okuldaki yetişkinleri ve arkadaşlarını tanıdıkça endişeleri azalacaktır.

Eve dönüş ne zaman?

Sabah okula gelirken akşam eve döneceği saatle ilgili yaşına uygun bir açıklamayı mutlaka yapmalısınız.           Bu şekilde hem sorumluluk bilincini kazanmasını sağlar hem de endişe etmemiş olursunuz” dedi.

Mektebim Koleji Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölüm Başkanı Serpil Yılmaz, Çocuğun okulda bulunmaktan endişe ve kaygı duyması olarak tanımlarken. Okul Fobisinin belirtilerini anlattı. Yılmaz, “Çocuklarınızda okul etkinliklerine karşı isteksizlik, okula gitmemek için bahaneler üretmek, heves ve enerji kaybı, alıngan ve sinirli olma, iştahsızlık, uykuda huzursuzluk, nedensiz gözyaşlarına boğulmak, baş ve karın ağrısı, mide bulantısı ve kusma gibi psiko-somatik belirtilerde artış görüyorsanız mutlaka bir uzmandan destek alın. Bu süreci rahat atlatmak ve okul fobisinden çocukları uzak tutmak istiyorsanız, anne ve baba olarak anlayışlı olmalı, korkularını bastıran ya da korkularıyla alaycı yaklaşan bir tavır içinde olmamalıyız. Okul hakkında abartılı yorumlardan kaçınmalıyız. “Okulda böyle evde yaptığın gibi her istediğini yapamazsın” şeklinde konuşmamalıyız. Hata yaptığında öğretmen ya da okulla korkutmak, fobi yaşamasına neden olacağı için bu gibi durumlardan kaçınmak gerekir. Bedensel yakınmaları varsa mutlaka doktora götürerek kontrol ettirmeliyiz. Çocuğumuzun okula gitmesiyle ilgili kararlı ve tutarlı bir tavır göstermeli, alışma döneminin daha hızlı atlatılmasa destek olmalıyız. Vedalaşmaları kısa süreli tutmalı, aşırı koruyucu anne baba tavrını bırakarak bir birey olduğunu çocuğumuza hissettirmeliyiz. Aşırı korumacı ailelerin çocukları kendi başlarına bir ortamda bulunmaktan, herhangi bir şey yapmaktan endişe duyar. Bu yüzden aşırı koruyucu tavırdan uzaklaşmak gerekir. Yaşadığı sıkıntıları yaşayan başka çocuklardan örnekler vererek bu durumu ve süreci sadece kendisinin yaşamadığını anlatmalıyız” dedi.