Yeni bir endemik tür: Karacaoğlan Çiğdemi

Ege Üniversitesi ve İstanbul Üniversitesi işbirliği ile Osmaniye-Maraş il sınırında yeni bir endemik çiğdem türü keşfedildi. Yeni türe  "Karacaoğlan Çiğdemi", bilimsel olarak ise   "Crocus asymmetricus" ismi verildi. Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, “Ülkemiz,  coğrafi özellikleri nedeniyle dünyada benzerine az rastlanan bir bitki zenginliğine sahiptir. Endemik bitkiler ise ülkemizin bitkisel çeşitlilik açısından çok önemli bir potansiyele sahiptir. Bu bitkilerin  keşfedilerek literatüre kazandırılmasının sağlık, ekonomi, turizm açısından değerinin  yanı sıra   endemik türlerin  korunmaları için de önemli katkı sunuyor.  Endemik bitkilerin koruma altına alınması,   nesillerinin devamı ve ekolojik sistem için oldukça önemli. İki köklü yükseköğretim kurumundan bilim insanlarımızın iş birliği ile yeni bir endemik tür literatüre kazandırıldı. Akademisyenlerimizi kutluyorum" dedi.
 
Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Botanik Anabilim Dalı Öğretim Üyesi,  Botanik Bahçesi ve Herbaryum Araştırma ve Uygulama Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Hasan Yıldırım  ile  İstanbul Üniversitesi  Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Botanik Ana  Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Osman Erol  tarafından yeni bir endemik çiğdem türü keşfedildi. Yeni tür, şu ana kadar çok az sayıda bireyi saptanabilen ve çiğdemler arasında oldukça farklı özellikleriyle dikkat çekiyor.
         
Osmaniye-Maraş il sınırında yeni bir endemik çiğdem türü keşfettiklerini ifade eden Doç. Dr. Hasan Yıldırım, "Çiğdem türleri erken ilkbahar ya da sonbahar ortalarında çiçeklerini açan, genelde yüksek dağlarda bahar aylarında karların erimesiyle ortaya çıkan ve çiçeklerinin güzelliği ile bilinen, soğan benzeri toprak altı gövdeleri olan bitkilerdir. Dünyada toplam olarak 220-230 türü bulunan çiğdemlerin çeşitlilik merkezi Anadolu topraklarıdır. Ülkemizde son zamanlarda keşfedilen türlerle beraber 143 türü bulunmaktadır ve bunların yaklaşık 120 kadarı sadece ülkemizde yayılış gösteren endemik türlerdir" dedi.
Yeni türe  "Karacaoğlan Çiğdemi", bilimsel olarak ise   "Crocus asymmetricus" ismini verdiklerini ifade eden Doç. Dr. Hasan Yıldırım,  "17. yüzyılda Anadolu’nun önemli aşıklarından Karacaoğlan’ın doğduğu ve yaşadığı yer hakkında birçok rivayet olsa da bu yerlerden en muhtemeli Osmaniye-Kahramanmaraş sınırı civarındaki Düziçi Beldesi’dir. Osmaniye'de faaliyet gösteren Mali Müşavir Mehmet Çelik ve Düziçi’nde öğretmenlik yapan doğasever Öcal Derin’in fotoğrafladıkları çiğdemin, diğer çiğdemlere benzemediğini fark edip bitkinin fotoğraflarını Prof. Dr. Osman Erol ve şahsıma ulaştırmasıyla bitkinin bilimsel tanımlama sürecine başladık.  Konunun uzmanı Prof. Dr. Osman Erol hocam bu türün şu ana kadar hiç bir çiğdem türünde görülmeyen asimetrik bir toprak altı gövdesine sahip olduğunu ve köklerinin -ilk kez bu türde görülen bir özellik olarak- tek bir bölgeden çıktığını fark ederek, yeni bir tür olduğu kanaatine vardı” dedi.

Bitkinin, Uluslararası bitki taksonomisi dergisi Phytotaxa’da “Crocus asymmetricus Erol” ismiyle yayınlandığını   ve bilim dünyasına tanıtıldığını ifade eden Doç. Dr. Yıldırım;  “ İstanbul ve Ege üniversiteleri işbirliği ile bitki üzerinde çalışılmaya başladık.  İstanbul Üniversitesinden Prof. Dr. Osman Erol ve öğrencileri Almıla Çiftçi, Rachel Mollman ile Leibniz Bitki Genetiği Enstitüsü'nden (Leibniz Institute of Plant Genetics and Crop Plant Research (IPK)) Doerte Harpke ile yeni türü morfolojik, sitolojik ve moleküler sistematik açıdan inceledik. Crocus asymmetricus Erol, uluslararası bitki taksonomisi dergisi Phytotaxa’da yayınlanarak bilim dünyasına tanıtıldı.  Bitkinin Türkçe ismi ise Karacaoğlan'ın doğduğu ve yaşadığı bölgede keşfedildiği için, Karacaoğlan Çiğdemi olarak belirlenmiştir" diye konuştu. 

Bitkinin, özellikleri itibariyle farklılık gösterdiğini ve bir an önce koruma altına alınması gerektiğini vurgulayan Doç. Dr. Hasan Yıldırım,  "Şu ana kadar çok az sayıda bireyi saptanabilen ve çiğdemler arasında oldukça farklı özellikleriyle dikkat çeken bu türün neslinin tehlike altına girmemesi için acilen koruma faaliyetlerinin başlatılması gerekmektedir" dedi.