Filateli/Pulculuk-5

Ülkemizde Pul basımı ve dağıtımı işi yasayla PTT A.Ş’ne verilmiştir. PTT Filateli abonesi olmak için www.ptt.gov.tr adresini veya herhangi bir PTT Merkezini ziyaret etmek gerekmektedir. Pandemi döneminde PTT’ye gitmeden Geçerli bir kimlik belgesi bilgileri ile, PTT nin internet sitesinden Filateli Abonesi Üye işlemleri satırındaki sekmeden ilgili yönergeler izlenerek doldurulan abone formu ile de kolayca abone olunabilmektedir.  İlkgün ve özelgün zarfları damgalı olarak, yıl içinde çıkan bütün pullar, yıl içinde alınabileceği gibi her yıl sonunda bütün yıl boyunca çıkmış olan pullardan birer adet, aynı değerden, özel poşetinde tek seferde abone adresine gönderilebilmektedir.
Filatelide kullanılan terimlerin de ilk kez koleksiyona başlayanlar için önemli olduğunu düşünüyorum.
Filateli: Pul ve posta ile ilgili materyal koleksiyonculuğuna verilen addır. 
Filatelist: Pul ve Posta ile ilgili materyallerin koleksiyonculuğunu yapan kişiye denir.
Anma Pulu: Bir olay, konu veya kişileri anmak, tanıtmak amacıyla bastırılan, seri veya blok şeklindeki posta pullarıdır.
Resmi Posta Pulu: Genel bütçeye giren dairelerle katma ve özel bütçeli dairelerin, belediyelerin ve bunlara bağlı idare ve kurumların postaya verdikleri her türlü posta gönderilerinin posta ücretlerinin ödenmesinde kullanılmak üzere, 6475 sayılı Posta Hizmetleri Kanununun 22 nci maddesi gereğince bastırılan pullardır. 
Sürekli posta pulu: Posta ücretlerinin ödenmesinde kullanılması amacıyla ihtiyaca göre bastırılan pullarıdır. 
Ek Değerli anma pulu: 09/08/1958 tarihli 7127 sayılı Kanun gereğince munzam değerlere ek değer konularak yılda iki defa bastırılan anma pullarıdır. 
Uçak Pulu: Posta ücret tarifesinde uçakla gönderilecek posta maddeleri için öngörülen ücretlerde  bastırılan ve üzerlerinde havacılıkla ilgili resimler bulunan pullardır. 
Tet Beş: Birbirine ters olarak basılmış olarak basılmış iki pula denir. Bunlar baş başa ters, yan yana ters ve ayak ayağa ters basılmış olabilir. Tet-beş pullar posta ücretlerinin ödenmesinde teker teker de kullanılabilirler. 1956 yılında XXV. Milletlerarası Anti-alkolizm Kongresini anmak için bastırılan pullar bunlara bir örnektir.  
Dantel: Perforaj işlemi sonunda pulların kenarlarında meydana gelen dişlerdir. 
Değer: Postada kullanılan değerli kağıtların üzerlerinde rakam ve bazılarında ayrıca yazı ile gösterilen ve bunların postadaki satış fiyatını belirten para tutarı veya herhangi bir serideki pullardan 
herhangi birinin isimlendirilmesidir.
Emisyon: Bir değerli kâğıdın veya pulun dolaşıma (tedavüle) çıkarılmasına denir. 
Pul emisyon programları; Yıllık olarak hazırlanmaktadır. Programda yer alacak konuların seçiminde Bakanlıklardan, Genelkurmaydan, Üniversitelerden, vakıf ve derneklerden, kamu kurumlarından alınan çeşitli öneriler ile şubemizin tespit ettiği önemli olayların yıldönümleri ve çeşitli konular, oluşturulan bir komisyonda değerlendirildikten sonra son şeklini almaktadır. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti adına bağlı bakanlık onayından sonra kesin şeklini alan pul emisyon programı yurtiçi ve yurtdışındaki filatelistler ile posta işyerlerine duyurulmaktadır. 
Erör: Değerli kâğıtların basılmaları veya zımbalanmaları sırasında meydana gelen hatalardır. 
Ese: Baskı durumunu, pulu bastıran kuruluşa göstermek için hazırlanan provalardır. Bunlara hazırlık örnekleri de denebilir. Pulun hazırlanmasını görmek yönünden önemlidir. Eseler yalnız Posta İdarelerinin müze veya arşivlerinde bulunur satılmazlar. 
Filigran: Bazı pulların kâğıdında bulunan ve ışığa tutulduğu zaman görülen yazı, çizgi, şekil veya motif gibi özel bir belirtidir. Pulun sahtesinin basılmasını önlemek için kullanılır. 
Forma: Pul üzerindeki resmin (marj hariç) milimetre olarak boyutu (25X40 mm gibi) ifade eder. 
Föyye: Üzerinde dantelli veya dantelsiz bir veya birkaç pul basılmış olan ve kenarlarında çoğu zaman yazılar taşıyan küçük pul tabakasıdır. 
Lejand: Pul üzerindeki yazıları içerir. 
Marj: Pul tabakalarının ve anma bloklarının kenarlarında ve pulların çerçeveleri dışında kalan baskısız kısımlardır. 
Santre: Bir pulun karşılıklı marjlarının birbirine eşit olması yani pul resmini çevreleyen çerçevenin (formanın) pul kâğıdının tam ortasına basılmış olması haline denir. 
Perforaj: Tabakalardaki ve anma bloklarındaki pulların birbirinden kolay ayrılabilmeleri için aralarının zımbalanması işlemidir. 
Portföy: İçinde pullara, diğer değerli kağıtlara ve/veya diğer materyallere yer verilen özel tasarımlı filatelik ürünlerdir. 
Pul Baskılı Posta Kartı (Antiye): Üzerlerinde "Posta Kartı" ibaresi ve postada alınacak ücreti  gösteren pul baskısı yer alan resimli veya resimsiz kartlardır. 
Posta Kartı: PTT tarafından üretilen üzerinde Posta Kartı ibaresi bulunan resimli veya resimsiz   kartlardır.
Maksimum Kart: Tedavüle çıkarılacak bir anma pulu, sürekli posta pulu veya üzerinde yer alan pul baskısı ile aynı konuda tasarıma sahip olan, üzerine söz konusu pulun yapıştırıldığı veya basılı  olduğu ve ilgili damga ile damgalanmış posta kartlarıdır. 
Seri: Aynı ad altında ve aynı gün tedavüle çıkarılan pul ve diğer değerli kâğıtların her birinden oluşan gruptur.        
Sürsarj: Değerli kâğıtların veya pulun değerini değiştirerek veya değiştirmeksizin başka bir olayı anmak veya pulun çıkarılış amacını değiştirmek için üzerlerine yeni yazılar, rakamlar veya motifler basılması işlemidir. 
Tematik Pul: Kuş, çiçek, spor, meşhur adamlar, tablolar gibi belli konuların resimlerini taşıyan pullardır.
Özel tarih damgası: Anma pulu çıkarılmamış bazı önemli olaylar için belirli günlerde ve olaylarla ilgili yerlerdeki Şirket işyerlerinde, geçerlikte bulunan herhangi bir anma pulunu veya sürekli posta pulunu iptal etmek üzere yaptırılan ve üzerlerinde ilgili olduğu olaya ait tasarım bulunan tarih damgalarıdır.
Koleksiyonerlerin kullandığı olmazsa olmaz malzemeleri şöyle sıralayabiliriz
Büyüteç:    pullardaki hataların daha iyi tespitini ve yakın plan görülmesini sağlar.     
Odontometre: Dantel (perforasyon) ölçme cetvelidir.
Pul maşası: Pulların titizlikle tutulup yerleştirilmesi için gereklidir.