Körfezin ayırdığı biraderler… Karşıyaka Göztepe tarihteki ilk maç

Karşıyaka Nostalji sayfamızda bu ay; dünya spor tarihinde ikinci ligde en yüksek seyircili futbol maçı ünvanını taşıyan, “Körfezin Ayırdığı Biraderler” yani Karşıyaka ve Göztepe’den bahsedeceğiz. İki kulübümüzün tarihlerindeki ilk maçlarını, Göztepe’nin kuruluş aşamasını, ve tarihi bilgileri ilk kez okuyucuya aktaracağız. Bilinmeyen veya yanlış bilinen bazı bilgileri hem İzmir spor tarihine hem de saygıdeğer gazeteci-yazar büyüğümüz Göztepeli Sinan Genç ağabeyimizin yazdığı “Göztepe Tarihi” kitabına da bu araştırmamız ile naçizane destek ve katkı yapmış olacağız.

Keyifli okumalar.

Dünya futbol tarihine 80 bin kişilik seyircisiyle “ikinci ligde oynanan en kalabalık maç” olarak tarihe geçen, İzmir’in ezeli rakip, ebedi dost iki kulübü…

1912’de İttihat ve Terakki tarafından Müdafa-yı Milliye Cemiyeti himayesinde kurulan Karşıyaka, işgal ve istirdat(kurtuluş) sonrası da Türk futbolunun öncü kulüplerinin başında gelmektedir. Kulübümüzün İzmir’de sporun geniş çevrelere yayılmasında yapmış olduğu katkıları, erken dönemini araştırdığımız araştırmalarla, Karşıyaka Haber Gazetesi’nde her ay size bu sütunlardan aktarıyoruz.

Göztepe Spor Kulübü’nün kuruluşu ile ilgili kulübün resmi sitesinde yazıldığı üzere; Altay kulübünden bir Aydın seyahati sonrası anlaşmazlık üzerine ayrılan futbolcuların, 14 Haziran 1925 tarihinde kurduğu ve ilk maçını Altay ile 28 Ağustos 1925 tarihinde oynadığı bilgileri dışında, belge/bilgi bulunmuyordu.

Göztepe tarihi ile ilgili “İsyanla Başlayan Efsane Göztepe” kitabı da bulunan Gazeteci-Yazar Sinan Genç ağabey ile görüşmemiz ve tanışmamız neticesinde, bizim Karşıyaka’ya duyduğumuz sevgi ve bağlılığa benzer duyguları, Göztepe’ye karşı duyduğunu hissettiğim  Sinan ağabey’e destek olabileceğimi düşünerek bu araştırmayı ve makaleyi hazırladım.

Bir Karşıyaka taraftarı olarak, bizler yüz yıla yaklaşan rakipler olabiliriz. Birbirimizle sportif anlamda hasım olabiliriz. Kazanırız veya kaybederiz. Dalga geçeriz veya bizimle dalga geçerler. Bunlar sporun içerisinde saygı ve sevgi çerçevesinde olabilecek şeyler.

Ancak bizler dostuz. Körfezin ayırdığı biraderleriz. Spor dostluk ve kardeşliktir. Dayanışmadır. Ancak İzmir’de görüyoruz ki düşmanlığı körükleyenler, kutsallar ile dalga geçenler, bu kentin nasıl kurtulduğunu, nasıl küllerinden doğduğunu bilmeyenler bizim dostumuz olamazlar. Biz her zaman Göztepe sevdasının peşinden giden, Göztepeli dostlarımızla dayanışma içerisinde olacağız.

Velhasıl sevdasının peşinden koşan Sinan ağabey’e bir Karşıyakalı kardeşi olarak her daim destek olmak düştü naçizane.

Spor kamuoyuna ilk kez sunacağımız tarihi belgeleri aktarmadan önce, Göztepe’nin 14 Haziran 1925 tarihinde kuruluşu ile ilgili şu bilgileri verelim;

31 Temmuz 1925 tarihinde Altay’ın Aydın seyahati gerçekleşmişti. Söylenen o ki bu seyahat sonrası çıkan anlaşmazlıkla Altay’lı bir grup futbolcu ayrılıp Göztepe’yi kuruyorlardı.

Resmi sitede ve kuruluşu ile ilgili yayınlarda 14 Haziran olarak bahsedilen tarih hakkında yorum yapmak gerekirse, bulduğumuz yeni belgelere göre bu tarih hatalıdır.

Ekim 1925 başlarında Spor Alemi mecmuası sahibi Çelebizade Said bey’in mıntıkalarda spora teşvik olması bakımından yapmış olduğu özel turnuvada Göztepe Spor Kulübü hakkında ilk kez bahsediliyordu. 

18 Teşrinevvel(Ekim) 1341/1925, Spor Alemi

“Son hafta zarfında spor alemi mecmuası sahibi Said Bey tarafından bir Spor Alemi kupa turnuvası yapılmak üzere teşebbüsatda(girişimde) bulunmuştu.

Turnuvaya Karşıyaka, Altınordu kulüpleriyle yeni teşkil eden ve henüz federe edilmeyen Göztepe Spor Kulübü iştirak ettiler.

İlk müsabaka 16 Teşrinevvel Cuma günü Karşıyaka ile Göztepe arasında yapıldı.

Karşıyakalılar kulüplerine yeni iltihak(transfer olan) eden iki üç oyuncu ile takımlarını takviye etmişlerdi. Göztepe takımı ise son zamanlarda Altay kulübünden ayrılan oyunculardan mürekkepti(kurulmuştu).

Karşıyaka bütün oyunda çok faik oynadı. Fakat, Göztepelilerin takip ettikleri müdafaa tarzı fevkalade sayıları sayı yapmağa imkan bırakmadı.

Havada bozuk, yağmurlu olduğundan oyunun pek zevki çıkmadı. Her iki takım sıfır sıfıra berabere kaldılar.”

Yine maç ile ilgili İzmir’de yayımlanan Anadolu Gazetesi ve İzmir’in ilk spor yazarlarından kurucumuz Cemal Ahmed Umar bey’e kulak verelim:

18 Teşrinevvel(Ekim) 1341/1925, Anadolu

Karşıyaka – Göztepe

“Karşıyaka, Altınordu kulüpleriyle yeni teşkil eden Göztepe Kulübü arasında yapılacak turnuva maçlarından birincisi tarafeynin(tarafların) sıfır sıfıra müsavatıyla(beraberliğiyle) neticelendi.

Malum olduğu üzere Göztepe Kulübü son zamanlarda Altay’dan infikak eden(ayrılan) Necati, Muzaffer, Baha, Nebil, Ferid, Vedad, Kenan gibi kıymetli ve iyi oyuncuları takımına ithal etmiş ve Karşıyaka’nın karşısına oldukça kuvvetli bir takım çıkarmıştır.

Her ne kadar müsabaka Necati’nin yaptığı şahsi bir akın istisna edilirse de Karşıyaka’nın hakimiyeti tamamiyle cereyan etmişti. Göztepeliler de canla başla çalışarak hasımlarına sayı yapmak fırsatını vermemişlerdir.

Filhakika(Doğrusu) bütün muhacimlerin(forvetlerin) de toplandığı Göztepe kalesine o kadar kalabalık arasından gol yapabilmek zordu.

Mamafih, müdafaa(defans) vaziyetinde bile olsa yine Göztepeliler şayan-ı takdirdir.

Karşıyakalılara gelince, kendilerinden zayıf bir takımla müsavi(berabere) kaldıkları için bittabi(doğal olarak) müteessir(üzüntülü) olmamalılar. Zira futbolun böyle oynaklıkları çok defa görülmüş şeydi.

Netekim kendileri de daha beş ay evvel ecnebi(yabancı) takımlarına bile birkaç sayı yapan Fenerbahçe takımı ile aynı surette müsavi(berabere) kalmışlardı.

Takımda herkes kendisine düşen vazifeyi yapmış ve muvafık olmuştur. Bilhassa dünkü oyunun kahramanı Vapur Ali’dir.

Göztepe takımının kalecisi henüz pek yeni olmakla beraber şanslı idi. Havale edilen topları çok tehlikeli ve vaziyetlerden bir çok defa kurtarmış ve takımı mağlubiyetten kurtarmıştır.”

Bir başka gazetede ise Göztepe kulübü’nün ilk kez sahaya çıktığı belirtiliyordu. Ve ilk kez sahaya çıkan Göztepe kulübünün ilk maçının Karşıyaka ile olması da oldukça manidar oluyordu.

18 Teşrinievvel(Ekim) 1341/1925, Yanık Yurd

Kupa (Turnuva) Maçları

Karşıyaka – Göztepe takımları berabere kaldı.

“Spor alemi mecmuası namına vazh edilen(ortaya konulan) kupa için mükerrer ilk maç Cuma günü Karşıyaka ve Göztepe arasına icra edildi.

Havanın çok sıcak olmasından herkes endişeye düşüyor, sahaya ilk defa çıkacak olan Göztepelilerin, Karşıyakalılar karşısındaki vaziyetlerini merakla bekliyordu.

Mamafih yağmur bir parça yağdıktan sonra durdu. Serin tam sporcuların istedikleri bir hava, oyunun başına kadar devam etti.

Saat dört buçukta Altınordu’dan Baron Feyzi bey’in idaresinde başlayan bu maçta takımlar şu suretle sahada mevki etmiş bulunuyorlardı.

Karşıyaka:
Kaleci: Malik
Defans: Cavit, İsmail
Orta Saha: Vahyi, Saim, Ali
Forvet: Ali, Hamid, Halil, Nevzad, Necati

Göztepe:
Kaleci : Abidin
Defans : Ferid, Kenan
Orta Saha : Vedad, Baha, Şadan
Forvet: Naci, M.Necati, Muzaffer, Nebil, Necati

Rüzgar altına Karşıyakalılar düşmüştü. İlk dakikalarda hakimiyeti alan Karşıyaka, müdafaanın yolladığı güzel toplarla daima ileride buluşuyordu.

Nevzad’ın bir başına sağ açıktan çok güzel sürdüğü kale dibine yaklaşmıştı. Vurduğu şut küçük bir falso ile avuta çıkmıştı.

Haftaymın(devrenin) nihayetine kadar top Göztepe kalesinden uzaklaşmadı. Fakat bir türlü gol olmuyordu. Nevzad’ın, Halil’in çektiği şutlar ya kaleci tarafından tutuluyor, yahud da direk üstünden dışarı çıkıyordu.

İkinci yarıda Karşıyaka’da Osman’ı sağ açıkta görüyoruz. Göztepe ise birinci devredeki vaziyetini muhafaza ediyor. Çok geçmeden Göztepe ilk akınını yaptı. Karşıyaka mukabele etti.

Hakemin bazı hatalarına tesadüf etmeğe başladık. Bilhassa kaleci tarafından yapılan kornerleri hafif temas olmak itibarıyla görmedi. Sonra muhakkak bir penaltıyı kaçırdı. Vakıa olmadan ofsayt çalışları büyük  hataydı.

Oyun tam manasıyla Göztepe önünde tek kale şeklini aldı. Bu suretle çok sıkışan kale oyuncularla doldu. Ne kadar olsa da Göztepeliler sahadan mağlup olmadan çıktıkları sebebiyle çok seviniyor, yek diğerlerini tebrik ediyorlardı. Karşıyakalılar galip gelemediklerinden müteessir oldular. Turnuvanın ilk maçı bu suretle sıfır sıfıra hitam(son) buldu.

Nasıl oynadılar:

Göztepe kalecisi Abidin bey müstaid bir genç, istikbalinden ümidvar olabiliriz. Kendisi şimdiden şayan-ı tebriktir. Müdafaada Kenan bey iyi idi. Ferid bey’in biraz daha egzersize ihtiyacı var.

Bahaaddin santrhaflığı kendisine yakıştırmış. Vedad bey sertlikten ziyade fenni oynamalı. For hattı iyi anlaşamamış. Yalnız Necati bey’in ferdi bir iki akınını gördük.”

Göztepe’nin kuruluşu ile ilgili yapmış olduğumuz basın taramalarında, 16 Teşrinievvel(Ekim) 1925 tarihinde oynana Karşıyaka – Göztepe maçı ile ilgili yeni bulduğumuz küpürde ise şöyle yazıyor;

“…Bu takım Altay'dan bir iki ay evvel istifa ederek Göztepe kulübünü tesis edenlerden dokuz, Altınordu'dan bir, Bayraklı'dan bir oyuncu ile teşkil ve takviye edilmiştir.”

Bu küpür ile Göztepe’nin kuruluş tarihinin Ağustos veya Eylül 1925 tarihinde olduğu, ilk maçının da aktardığımız Karşıyaka maçı olduğu ortaya çıkıyor.

Göztepe Spor Kulübü’nün resmi sitesinde bahsedilen 28.08.1925 tarihinde Altay ile yaptığını bahsettiği maçtan ise İzmir gazetelerinin hiç birisinde bahsedilmediğini ayrıca aktaralım.

Ayrıca Göztepe’nin ilk maçında Altınordu ve Bayraklı kulüplerinden de birer kişi olduğu ortaya çıkmış oluyor.

Kuruluşuna katkı yaptığımızı düşündüğüm, yaklaşık yüz yıllık bir kulüp olarak Göztepe Spor Kulübü’nün bugünkü durumundan bahsetmeyeceğim. Endüstriyel futbola ayak uydurmaya çalışan Göztepe’nin şirketleşmesi, başarılı olması veya olmaması elbette Göztepeliler tarafından değerlendiriliyordur.

Karşıyaka’nın şirketleşmesi konusunda ise son kongrede gördüklerimize istinaden bende Karşıyaka taraftarı olarak şu anki mevcut şartlara bakınca olumsuzum. Ki zaten içerisinde kongre üyelerinin bulunmadığı, tek bir kişiye/şirkete/zümreye ait olmasını kesinlikle istemem. Altay örneğinde olduğu gibi şirketleşmeden de başarı sağlanabileceğini düşünüyorum.

Her zaman söylüyoruz, Karşıyaka Spor Kulübü’dür. İzmir takımları arasında branşların tümüne bakıldığında Karşıyaka’nın başarısını görebiliriz. Ancak futbolda da bir an önce sportif başarıyı yakalayıp, körfezin diğer yakasındaki kardeşleri ile el ele, gönül gönüle rekabet ortamını Süper Lig’de yaratması dileğiyle…

Ayrıca gazeteci – yazar büyüğüm Sn. Sinan Genç nezdinde, Göztepeli dostlara selam ve sevgilerimi iletiyorum.
Mevsimler değişir, yıllar geçer. Her şey biter, dostluklar baki kalır.
İzmir’in Karşıyaka’sından Altay’a, Altınordu’ya ve Göztepe’ye selam ve sevgilerimizle…
Biz Karşıyakalıyız.

Araştırmacı : Bedri Cumhur Doğu