Doğru analiz edilebilen elektronik veri sağlığınıza ışık tutuyor

IBM T.J. Watson Araştırma Merkezi Araştırmacı ve Proje Yöneticisi Dr. Yurdaer Doğanata, “Necdet Doğanata Bahar Konferansları” kapsamında İzmir Üniversitesi’ne konuk oldu. Mütevelli Heyet Başkanı Ali Rıza Doğanata, Başkan Yardımcısı ve Doğanata Eğitim Kurumları Vakfı Başkanı Selim Doğanata, Rektör Prof. Dr. Kayhan Erciyeş ile dekanlar, akademisyenler ile İzmir Üniversitesi öğrencilerinin yanı sıra İzmir Özel Fatih Koleji öğrencilerinin de büyük ilgi gösterdiği konferansta Dr. Doğanata “Teknoloji geleceğin sağlık dünyasını nasıl değiştirecek?” başlıklı bir konuşma yaptı. Konferans sonunda Dr. Doğanata’ya teşekkür plaketini Rektör Erciyeş takdim etti.

Akılı cihazlar için sağlık uygulamaları geliştirin

Bir kişinin hayatı boyunca sağlığı konusunda toplanan tüm verilerin 1 milyon gigabayt büyüklüğünde 300 milyon kitaplık bir kütüphaneye eşdeğer olduğunu belirten Dr. Doğanata, bu verilerin analizi ile sadece kişinin değil, gelecekteki çocuklarının da sağlık durumlarının tespit edilebileceğini söyledi. Amerikan sağlık sektörünün 3 trilyon dolarlık kapasitesinin 1 trilyonunun israftan kaynaklandığını belirten Dr. Doğanata, “Veri analizi yapan bilgisayar şirketlerinin sağlık sektörüne yönelmesindeki en önemli sebep, tekrar ekonomiye katılması gereken, yani israf edilen 1 trilyon dolar” dedi ve Bilgisayar Mühendisliği ve Yazılım Mühendisliği öğrencilerine mutlaka akıllı cihazlar için sağlıkla ilgili uygulama geliştirmelerini tavsiye etti.

Kanser tedavilerinin yüzde 44’ü yanlış

IBM tarafından geliştirilen Watson adlı bilgisayarın şu an onkoloji konusunda Amerika’daki doktorluk lisans sınavını geçebilecek kadar bilgiye sahip olduğunu belirten Doğanata, her 5 yılda bir sağlık sistemindeki tüm verilerin yenilendiğini, 250 ekzabaytlık verinin ise her 3 ayda bir iki misline çıktığı bilgisi paylaştı ve sözlerini şöyle sürdürdü:

“Doktorların yüzde 80’i yenilikleri takip etmek için ayda sadece 5 saate sahipler. Yalnızca yüzde 10’luk klinik veri ile teşhis koyuyorlar ve şu anda Amerika’da yanlış ilaç nedeni ile zarar gören insan sayısı 1,5 milyon. Bunların tedavisi için harcanan para milyarlarca dolar. Kanser tedavilerinin yüzde 44’ü tedavi başladıktan sonra değiştirilmek zorunda kalıyor. Doktorların kanıta dayalı tedavi yapmaları çok zor ve bunun için tıp bilgileri ile donatılmış bilgisayarlara ihtiyaçları var. Watson, 40 milyon tıp dokümanını 15 saniye içinde analiz edebilecek durumda. Şu an cep telefonu ile çekilen bir cilt probleminin kanser olup olmadığını birkaç saniye içinde, yüzde 90 ihtimalle teşhis etmek mümkün. Bu, doktorlara büyük zaman kazandıran bir durum.”

Gene göre ilaç

Şu an çevresel şartları analiz ederek astım hastalığının atak sıklığının, Parkinson hastalığının ilerleme hızının, Otizmli çocukların izledikleri videolara verdikleri tepkilerden duygusal olarak etkilenme oranlarının tespit edilebildiğini belirten Dr. Doğanata, “Üzerinde çalıştığımız projelerden biri ile sadece elektronik veriye bakarak gelecek sene kalp krizi geçirecek 100 hastadan 80’ini doğru tahmin edebiliyoruz. Gelecek sene hastaneye yatırılma ihtimali olan 100 hastadan 70’ini doğru teşhis edebiliyoruz. Şimdiki hedef, bunu tahmin edip davranış değişikliği ve iyi davranışa teşvik ile hasta kötüleşmeden önlem alabilmek. DNA dizilimi araştırmaları sayesinde gelecekte aynı semptomlara sahip kanser hastalarına genlerine uygun farklı ilaçlar ile tedavi sağlanacak ” dedi.