''Yüzülebilir Körfez''e bir adım daha

Körfez’deki sığlaşmanın önüne geçmek ve İzmirliler’e “yüzülebilir bir Körfez” armağan etmek isteyen İzmir Büyükşehir Belediyesi, “İzmir Körfezi ve Limanı Rehabilitasyon Projesi” için alınan ÇED izninin ardından çalışmalarını hızlandırdı. Körfez’in kuzey aksında 13.5 kilometre uzunluğunda ve 8 metre derinliğindeki sirkülasyon kanalının açılabilmesi için ihale hazırlıklarına başlayan İzmir Büyükşehir Belediyesi İZSU Genel Müdürlüğü, dört koldan çalışmalarını sürdürüyor. İZSU’nun sirkülasyon kanalı ve TCDD’nin liman derinleştirme çalışmalarından çıkacak 47 milyon metreküp tarama malzemesinin değerlendirileceği alanlarla ilgili çalışmalar sürerken, İZSU Genel Müdürlüğü de diğer taraftan sirkülasyon kanalının tarama işlemlerinde kullanılacak yeni gemi, boru, pompa ve duba alımı ile doğal yaşam adalarının imar planı, ada yapımına ilişkin etüt çalışmaları ve müşavirlik hizmetleri için ihale hazırlıklarına devam ediyor. Tarama için yeni ekipmanlar geliyor Körfez’in “yüzülebilir” hale getirilmesi ve İzmir Limanı’nın kapasitesinin-verimliliğinin  artırılması için TCDD ile birlikte yürüttükleri projenin ÇED izni sonrasında ihale hazırlıklarına başladıklarını söyleyen İZSU yetkilileri, Körfez’in kuzey aksında açacakları 13,5 kilometrelik sirkülasyon kanalı için denizde kullanılacak boruya, ilave tarama gemisine, çıkan malzemeyi karadaki havuzlara iletebilmek için hem denizde hem de kara kullanılacak yaklaşık 5 kilometrelik boruya, pompaya ve dubaya ihtiyaç duyduklarını söyledi.  İZSU yetkilileri, “Kamu İhale Kanunu mevzuatı kapsamında ihale hazırlıklarını sürdürüyoruz. Taranan malzemenin miktarı ve özelliklerinden dolayı boru ve pompa gibi ekipmanlar ancak özel imalatla temin edileceğinden, üretici firmalar en az 10 aylık bir imalat süreci öngörüyor. Tüm ekipmanların alımına yönelik ihale işlemleri tamamlandığında, sirkülasyon kanalında tarama işlemlerini başlatacağız. Taradığımız malzemeyi Çiğli Atık Su Arıtma Tesisi içinde yer alan geri kazanım alanına taşıyacağız. Burası 1.2 milyon metrekarelik bir alan. Sahanın zemin etüdü için ihaleye çıkmıştık. Zemin etüdü çalışmaları tamamlanmak üzere. Burada öncelikle 4 adet susuzlaştırma havuzu yapacağız. Kurutulan tarama malzemesini Harmandalı Katı Atık Tesisi’ni yeşil alana dönüştürecek proje kapsamında kullanabileceğimiz gibi, inşaat alanlarında ve taş ocaklarının dolgularında da kullanabileceğiz” diye konuştu. İki doğal yaşam adası kurulacak Tarama malzemelerinin liman içindeki konteyner terminal dolgu sahası ile Tuzla İskelesi’nin ilerisinde oluşturulacak iki adet doğal yaşam adasına taşınması için de ÇED kapsamında gerekli izinlerin alındığını hatırlatan İZSU Genel Müdürlüğü yetkilileri, şunları kaydetti: “Dokuz Eylül Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknoloji Enstitüsü, adaların imar planını yapabilmek için oluşturulacak alana ilişkin batimetri ölçümlerini tamamlamak üzere. Bu veriler doğrultusunda, adaların imar planları için gerekli jeolojik, jeofizik ve geoteknik etüd çalışmaları için ihale hazırlıklarımızı tamamlamak üzereyiz. Ardından imar planı hazırlanarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na onay için sunulacak. Tüm bu çalışmalara, projemize ÇED izni verilmesinin ardından yaklaşık bir aylık itiraz sürecini de bekledikten hemen sonra başladık. TCDD de yaklaşma kanalı ile ilgili çalışmalarını sürdürüyor. Türkiye’de ilk kez uygulanacak ve çevreye çok önemli katkılar koyacak bu projenin çok büyük olması, özel kriterler içermesi nedeniyle en sağlıklı, en verimli şekilde yürütülebilmesi için özellikle tarama işi ve ada uygulamalarında ulusal ve uluslararası deneyime sahip uzman kişi veya kişilerle çalışmak üzere ayrıca müşavirlik ihalesine de çıkacağız. Bu ihale ile özellikle adanın yapımına esas uygulama projesini hazırlayacağız. Bunlar tamamlandığında, sirkülasyon kanalında çalışmalara başlayacağız.” Körfez 80 yıl öncesine dönecek Körfezin güney aksı boyunca açılacak olan navigasyon kanalı ile Körfez’e temiz su girişi artacak. Kuzey aksında oluşturulacak sirkülasyon kanalı da, bu bölgedeki akıntı hızlarını arttıracak. Su kalitesi ve biyolojik çeşitlilik iyileştirilecek. İzmir Limanı’nın kapasitesi artacak, yeni nesil gemilere hizmet vermeye başlayarak ana liman olma statüsüne kavuşacak. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin yürüteceği dünyanın en büyük ekolojik geri dönüşüm projesi tamamlandığında Körfez,  80 yıl öncesine dönecek. En önemlisi, artık İzmir Körfezi’nde denize girilebilecek. Bu proje aynı zamanda, İzmir’in Akdeniz’deki en önemli liman olma özelliğini yeniden kazanmasını sağlayacak. TCDD ile örnek işbirliği TCDD ile İZSU arasında 08.08.2011 tarihinde imzalanan protokolle, İzmir Körfezi’nin ekonomik ve ekolojik ömrünü artıracak çalışmalar için ÇED süreçlerinin birleştirilmesi ve gerekli izinlerin ortak alınması konusunda işbirliğine gidildi. ÇED raporu hazırlanarak 15.04.2013 tarihinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na teslim edildi. Yaklaşık 3.5 yıl sonra, 21.09.2016 tarihinde ÇED onayı alındı. ÇED olumlu kararı verildikten sonra yasal süreçler izlendi ve bu süreç sonunda karara herhangi bir itirazın olmadığı ve kararın yargıya taşınmadığı tespit edildi. İhaleye çıkabilmek için zorunlu olan ÇED olumlu belgesinin alınmasının ardından İZSU, projenin uygulanmasına yönelik çalışmalara başladı. İZSU Genel Müdürlüğü 2012 yılında, Körfez’in kuzeyinde bir sirkülasyon kanalı açılması ve Körfez tabanındaki malzemelerin temizlenmesi için 9.3 milyon liralık yatırımla kazıcı-emici ve destek tipi olmak üzere 2 gemi satın almıştı.    Körfez’in kumu altın değerinde Körfez’den çıkan tarama malzemesi incelerek ağır metale rastlanmadığı tespit edildi. İZSU, tarama malzemesinin ekonomik değerinin araştırılması için Ege Üniversitesi İnşaat Mühendisliği ve Ziraat Fakültesi ile protokol imzalayarak araştırma çalışmaları yaptırdı. İnşaat Mühendisliği’nin araştırması, Körfez’den çıkarılacak kumun karayolu inşaatlarından hafif beton imalatına kadar pek çok alanda kullanılabileceğini ortaya kondu. Ziraat Fakültesi’nde oluşturulan serada körfez kumu kullanılarak dikilen sardunya, menekşe ve nergisler kısa sürede çiçeklenince, Üniversite de hemen harekete geçti ve Araştırma-Uygulama Çiftliği ile ıslah alanlarında kullanmak üzere körfez kumuna talip oldu.