EKMUD: Evcil hayvanların aşılanması konusunda insanlar bilinçlendirilmelidir

EKMUD Başkanı Prof. Dr. İrfan Şencan, Genel Sekreter Prof. Dr. Meltem Işıkgöz Taşbakan ve EKMUD Zoonotik Hastalıklar çalışma grubu başkanı Doç. Dr. Emine Parlak’ın Kuduz hastalığı hakkındaki açıklamasında; Ülkemizde yılda yaklaşık 200 000 kişi kuduz riskli temas nedeniyle aşılandığı, her yıl 1-2 kuduz vakası ülkemizde görüldüğü, kuduz olan hayvanların büyük çoğunluğunun sahipsiz kedi ve köpeklerle birlikte yaban hayvanlarından korunamayan evcil hayvanlar olduğuna dikkat çekildi. Virüs taşıyan kedi ve köpeklerde muhakkak 10 gün içerisinde ölüm gerçekleştiği vurgulandı. “Ülkemizde hala insan kuduzunun varlığı duyuruldu” EKMUD kuduzun teşhis ve kuluçka süresine de yer verdiği bildiride şöyle denildi. “Kuduz bir hayvan tarafından ısırılmayı takiben, hastalığın kuluçka süresi genellikle 14-90 gündür. Kuluçka süresi dört gün kadar kısa olabileceği gibi literatürde 27 ay, 6 yıl ve hatta 19 yıla kadar uzayan vakalar bildirilmiştir. Semptomların ortaya çıkmasından sonra aşılar faydasızdır ve ortalama 18 gün sonra ölüm gözlenir. Özel bir tedavisi bulunmamaktadır. Hastalara yoğun bakım şartlarında uyutularak, yaşam desteği sağlanır. Klinik bulgular ortaya çıktıktan sonra iyileşen vakalar çok nadir görülmektedir. Hasta hayvanın tükürüğündeki virüs, kas içindeki sinirler boyu ilerleyerek omuriliğe, sonra beyine ulaşmaktadır. Kuduz virüsünün girişinin ve ilerlemesinin durdurulması için en önemli basamak yara içine basınçlı bol su verilerek, yaranın su ve sabunla 10-15 dakika temizlenmesidir. Bu şekilde kuduz hastalığı %90 oranında önlenmiş olur. Daha sonra en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Özellikle kafa, boyun, yüz gibi beyine yakın yaralanmalar ve parmaklar gibi sinirlerden zengin dokuların yaralanmaları virüsün daha hızlı beyine ulaşmasına neden olduğundan daha önemlidir. Sağlık kuruluşları tarafından ücretsiz yapılan modern doku kültürü ile hazırlanmış aşılar ve kuduz immunglobulini (RIG) ile beraber uygun dozda ve zamanda uygulandığı takdirde kuduz hastalığının önlenmesinde %100'e yakın başarı sağlanmaktadır. 21 Ekim 2022’de, Bitlis'in Adilcevaz ilçesinin Göldüzü köyünde yaşanan olayda, sokak köpekleri tarafından ısırılan ve kuduz teşhisi konulan 10 yaşında erkek çocuk hasta nedeniyle ülkemizde hala insan kuduzunun görüldüğü kamuoyuna duyurulmuştur. Aynı bölgede temaslı hasta taraması yapılırken, köpek tarafından ısırıldığını söyleyen başka bir çocuk ise uygun ve zamanında aşıyla immunglobulin uygulanması ile hastalığa yakalanmaktan kurtulmuştur.  “Yaban hayvanları oral yem ile aşılanmalı” Kuduz hastalığı ve kuduz riskli temas olgularıyla mücadelede başarılı olabilmek için olguların kayıtları düzenli tutulmalı, yaban hayvanlarının oral yem ile aşılanma çalışmalarına devam edilmeli, halk erken başvuru, yara bakımı ve evcil hayvanların aşılanması konusunda bilinçlendirilmelidir. Haber ve fotoğraf: Yılmaz Durmaz